เมื่อวันที่ 3 กรกฎาคม 2568 สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินไปทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจ ที่โครงการชั่งหัวมันตามพระราชดำริ จังหวัดเพชรบุรี พระราชทานพระราชวโรกาสให้ นางสาวกอบกุล กาญจนาลัย รองผู้อำนวยการโครงการส่วนพระองค์ สวนจิตรลดา เบิกตัว นายชัยวัฒน์ โควาวิสารัช ประธานเจ้าหน้าที่บริหารกลุ่มบริษัทบางจากและกรรมการผู้จัดการใหญ่ บริษัทบางจาก คอร์ปอเรชั่น จำกัด (มหาชน) กราบบังคมทูลรายงานการร่วมพัฒนาพื้นที่โครงการชั่งหัวมันตามพระราชดำริ โดยกลุ่มบริษัทบางจาก โดยมีคณะผู้บริหารและพนักงาน ร่วมเฝ้าทูลละอองพระบาท
นายชัยวัฒน์ ได้กราบบังคมทูลรายงานถึงการร่วมพัฒนาพลังงานทดแทนในโครงการส่วนพระองค์ และโครงการตามพระราชดำริรวมถึงการผลิตเชิงพาณิชย์ ซึ่งสะท้อนถึงความมุ่งมั่นในการน้อมนำแนวพระราชดำริด้านการพึ่งพาตนเองและพลังงานทดแทนของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร มาสู่การใช้จริงอย่างเป็นรูปธรรม โดยเมื่อปี พ.ศ. 2543 บางจากฯ ร่วมกับกรมอู่ทหารเรือ จัดตั้งโรงงานผลิตไบโอดีเซลต้นแบบจากน้ำมันพืชใช้แล้วในโครงการส่วนพระองค์ สวนจิตรลดา และในปี 2547 ได้ร่วมปรับปรุงกระบวนการผลิตให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น จากนั้นในปี 2548 บางจากฯ ได้ดำเนินการก่อสร้างหน่วยผลิตไบโอดีเซลจากน้ำมันพืชใช้แล้วเชิงพาณิชย์ ณ โรงกลั่นน้ำมันบางจาก พระโขนง และต่อยอดขยายการผลิต ด้วยการจัดตั้งบริษัท บางจาก ไบโอฟูเอล จำกัด ในปี 2552 เพื่อผลิต B100 สำหรับภาคการขนส่งทางบก ซึ่งปัจจุบันเป็นหนึ่งในธุรกิจของบริษัท บีบีจีไอ จำกัด (มหาชน) และในปี 2568 นี้ กลุ่มบริษัทบางจากยังคงขับเคลื่อนการพัฒนาเชื้อเพลิงชีวภาพอย่างต่อเนื่อง โดยโรงกลั่นน้ำมันบางจาก ศรีราชา ได้พัฒนา Marine Biofuel (B24) น้ำมันเชื้อเพลิงชีวภาพสำหรับเรือเดินสมุทร ในขณะที่ โรงกลั่นน้ำมันบางจาก พระโขนง ได้ก่อสร้างหน่วยผลิตน้ำมันเชื้อเพลิงอากาศยานยั่งยืน (SAF) จากน้ำมันใช้แล้วจากการปรุงอาหาร ซึ่งสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้าฯ ได้ทรงมีพระมหากรุณา เสด็จพระราชดำเนินไปทรงประกอบพิธีเปิดอย่างเป็นทางการเมื่อเดือนเมษายนที่ผ่านมา และขณะนี้อยู่ในระหว่างการทดลองผลิต โดยหน่วยผลิตดังกล่าว ยังสามารถเลือกผลิตเป็น Renewable Diesel หรือ Green Dieselได้อีกด้วย ครอบคลุมการเดินทางและการขนส่งทั้งทางบก เรือ และอากาศ
สำหรับโครงการชั่งหัวมัน ตามพระราชดำริ กลุ่มบริษัทบางจากได้ร่วมพัฒนาพื้นที่ในโครงการฯ เป็นพื้นที่แห่งการเรียนรู้ สานต่อแนวพระราชดำริมาใช้เพื่อประโยชน์ต่อการพึ่งพาตนเองของประชาชน มาตั้งแต่ พ.ศ. 2554 โดยเริ่มจากการสร้างอาคารหน่วยสกัดไบโอดีเซล B100 จากพืชสบู่ดำ เพื่อใช้เป็นต้นแบบการผลิตเชื้อเพลิงชีวภาพในระดับชุมชน ต่อยอดสู่การจัดทำนิทรรศการพลังงานทดแทน แสดงให้เห็นถึงพระวิสัยทัศน์อันกว้างไกลด้านพลังงานของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร ผู้ทรงเป็น “พระบิดาแห่งการพัฒนาพลังงานไทย” รวมถึงการย้ายโรงสีข้าวตัวอย่างสวนจิตรลดา ที่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร เสด็จพระราชดำเนินไปทรงประกอบพิธีเปิดเมื่อปี 2514 ฉางไม้ขนาดบรรจุข้าวเปลือก 500 เกวียน และเครื่องสีข้าว “ปิ่นแก้ว” ซึ่งทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดสร้างขึ้นเป็นต้นแบบของเกษตรกรรายย่อย เน้นให้เห็นถึงความสำคัญของแนวพระราชดำริเศรษฐกิจพอเพียง
และในปี 2568 นี้ กลุ่มบริษัทบางจากได้ย้ายอาคารผลิตไบโอดีเซลจากโครงการสวนจิตรลดา มาเป็นต้นแบบเพื่อการเรียนรู้และสาธิตเทคโนโลยีอย่างง่าย ในพื้นที่โครงการชั่งหัวมันฯ โดยใช้วัตถุดิบจากน้ำมันปรุงอาหารใช้แล้ว นำมาผลิตเป็นไบโอดีเซลคุณภาพมาตรฐาน UCOME หรือ Used Cooking Oil Methyl Ester สามารถนำไปใช้งานในเครื่องยนต์ดีเซลของโครงการฯ สะท้อนหลักเศรษฐกิจหมุนเวียนที่แปรรูปของเหลือใช้ให้เกิดคุณค่าและลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
นอกจากนี้ บริษัท บีซีพีจี จำกัด (มหาชน) ยังได้ติดตั้งระบบผลิตไฟฟ้าจากพลังงานแสงอาทิตย์ทั้งในรูปแบบติดตั้งบนหลังคา (Solar Rooftop) และแบบติดตั้งบนทุ่นลอยน้ำ (Floating Solar) ผลิตกระแสไฟฟ้ารวมวันละกว่า 300 หน่วย ช่วยลดค่าไฟฟ้าในพื้นที่โครงการ และส่งเสริมการใช้พลังงานหมุนเวียน ในการนี้ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้าฯ ได้เสด็จฯ ทอดพระเนตรพื้นที่ต่าง ๆ ของโครงการรวมถึงพื้นที่ที่กลุ่มบริษัทบางจากได้ร่วมพัฒนาและปรับปรุงด้วยความสนพระทัย
ทั้งนี้ เมื่อ พ.ศ. 2566 หลังสถานการณ์โควิด-19 คลี่คลายลง กลุ่มบริษัทบางจาก ได้ร่วมปรับปรุงจุดสำคัญต่าง ๆ ให้เหมาะกับการศึกษาเรียนรู้และการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ ได้แก่ ร่วมปรับปรุงอาคารต้อนรับ จัดทำระเบียงชมทัศนียภาพและจุดถ่ายภาพ ณ จุดชมวิวกังหันลม ติดตั้งตัวอย่างสถานีชาร์จรถไฟฟ้า EV ด้วยความร่วมมือจากการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค จัดทำนิทรรศการและวีดิทัศน์เกี่ยวกับกระบวนการผลิตนมในอาคารโรงนม และจัดรถอินทนิลโมบายให้บริการเครื่องดื่ม และสนับสนุนการสร้างอาชีพให้แก่ประชาชนในพื้นที่
โครงการชั่งหัวมันตามพระราชดำริ เริ่มต้นขึ้นในปี 2552 เมื่อพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศรทรงจัดซื้อที่ดินเนื้อที่ประมาณ 250 ไร่ บริเวณอ่างเก็บน้ำหนองเสือ ตำบลเขากระปุก อำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี จากราษฎรด้วยพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้กองงานส่วนพระองค์ สำนักพระราชวัง เข้าพัฒนาพื้นที่เพื่อจัดทำเป็นโครงการทดลองด้านการเกษตร โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาเป็นศูนย์รวบรวมพืชเศรษฐกิจนานาชนิดและเพื่อเป็นแนวทางการทำการเกษตรแบบเศรษฐกิจพอเพียงให้กับเกษตรกร และได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานภาครัฐและเอกชน ร่วมดำเนินภารกิจและให้ความรู้ในด้านต่าง ๆ และจัดทำพื้นที่เพื่อต้อนรับนักท่องเที่ยวและผู้เยี่ยมชมโครงการฯ
จากแนวพระราชดำริด้านเศรษฐกิจพอเพียงและพลังงานทดแทน ของพระบาทสมเด็จ พระบรมชนกาธิเบศร สู่พระราชปณิธาน “สืบสาน รักษา ต่อยอด” ของพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว กลุ่มบริษัทบางจาก มีความสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณเป็นอย่างยิ่ง ที่ได้ร่วมพัฒนาโครงการชั่งหัวมัน ตามพระราชดำริ เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้แห่งการพึ่งพาตนเองอย่างยั่งยืน
