นายธีระชัย ภูวนาถนรานุบาล อดีตรมว.คลัง ประธานกรรมการด้านวิชาการ พรรคพลังประชารัฐ โพสต์หลังนายเศรษฐา ทวีสิน นายกฯ และ รมว.คลัง แถลงการดำเนินการโครงการแจกเงินดิจิทัล 5 แสนล้านบาท ว่ายังมีความเสี่ยงที่การ แจกเงินดิจิทัลล่ม ได้ ดังต่อไปนี้
สามด่านดิจิทัลวอลเล็ต
ด่านที่หนึ่ง รัฐมนตรีพรรคร่วม
เนื่องจากบัดนี้ คณะกรรมการดิจิทัลวอลเล็ตซึ่งท่านนายกเศรษฐาเป็นประธานได้ศึกษารอบคอบจนมีข้อยุติสมบูรณ์แบบทุกประการแล้ว โดยท่านนายกเศรษฐาแถลงข่าวยืนยันชัดเจนต่อประชาชนว่าสามารถทำได้แน่นอนโดยไม่ผิดกฎหมายใด ถึงขั้นประกาศกำหนดเวลาแจกเงินไว้ด้วย
และเนื่องจากการประชุมคณะรัฐมนตรีของไทยใช้การพิจารณาแบบเอกฉันท์
ดังนั้น ถ้ามีรัฐมนตรีทักท้วงคัดค้านแม้แต่เพียงรายเดียว อาจจะเห็นว่าผิดกฎหมาย หรืออาจจะต้องการให้มีการศึกษาให้รอบคอบมากขึ้น ในการประชุมสัปดาห์หน้า ครม. ก็จะไม่สามารถมีมติเห็นชอบดิจิทัลวอลเล็ตได้
ดังนั้น ในเมื่อท่านนายกเศรษฐายืนยันว่าทุกอย่างพร้อมสมบูรณ์แบบแล้ว กรณีที่มีรัฐมนตรีรายใดไม่ร่วมลงมติเห็นชอบ ทั้งที่ท่านนายกซึ่งเป็นผู้นำของ ครม. เป็นผู้เสนอ ในทางการเมือง โครงการนี้ก็ต้องถือว่าจบบริบูรณ์โดยปริยาย
อนึ่ง ถ้าจะมีรัฐมนตรีรายใดเลี่ยงไม่เข้าประชุม รัฐมนตรีทั้งหมดก็จะต้องร่วมกันรับผิดชอบอยู่ดี เพราะจะมีการส่งรายงานการประชุมไปให้แก่ทุกกระทรวง เว้นแต่รัฐมนตรีรายที่ไม่เห็นด้วยกับมติ จะทำหนังสือคัดค้านโดยพลัน
ด่านที่สอง ธกส.
สำนักงานกฤษฎีกาเคยมีความเห็นว่า รัฐบาลไม่อาจกู้เงินจากธนาคารออมสินเพื่อโครงการดิจิทัลวอลเล็ต เพราะอยู่นอกขอบวัตถุประสงค์ในการจัดตั้งธนาคารออมสิน
กรณี พรบ.ธกส. มีการบัญญัติขอบวัตถุประสงค์ว่า
“มาตรา ๙ ธนาคารมีวัตถุประสงค์ดังต่อไปนี้
(๑) ให้ความช่วยเหลือทางการเงินแก่เกษตรกร กลุ่มเกษตรกรหรือสหกรณ์
การเกษตรสําหรับการ
(ก) ประกอบอาชีพเกษตรกรรมหรืออาชีพที่เกี่ยวเนื่องกับเกษตรกรรม
(ข) ประกอบอาชีพอย่างอื่นเพื่อเพิ่มรายได้
(ค) พัฒนาความรู้ในด้านเกษตรกรรมหรืออาชีพอย่างอื่นเพื่อเพิ่มรายได้หรือ พัฒนาคุณภาพชีวิตของเกษตรกรหรือครอบครัวของเกษตรกร
(ง) ดําเนินกิจการตามโครงการที่เป็นการส่งเสริมหรือสนับสนุนการประกอบเกษตรกรรม ซึ่งเป็นการดําเนินการร่วมกับผู้ประกอบการ เพื่อเพิ่มรายได้หรือพัฒนาคุณภาพชีวิต ของเกษตรกรหรือครอบครัวของเกษตรกร
(๒) ประกอบธุรกิจอื่นอันเป็นการส่งเสริมหรือสนับสนุนการประกอบเกษตรกรรม
(๓) ดําเนินงานเป็นสถาบันการเงินเพื่อการพัฒนาชนบท โดยให้ความช่วยเหลือทางการเงินหรือการบริหารจัดการแก่บุคคล กลุ่มบุคคล ผู้ประกอบการ กองทุนหมู่บ้านหรือชุมชน รวมท้ังองค์กรที่จัดตั้งขึ้นในรูปแบบใดที่มีวัตถุประสงค์ในการสนับสนุนการประกอบอาชีพของ เกษตรกรหรือชุมชน ทั้งนี้ เพื่อส่งเสริมให้มีการพัฒนาผลผลิตหรือผลิตภัณฑ์ของเกษตรกรหรือ ชุมชนให้มีประสิทธิภาพทั้งในด้านการลงทุน การผลิต การแปรรูป และการตลาด หรือเพื่อส่งเสริมให้ชุมชนมีความเข้มแข็งในด้านเศรษฐกิจหรือเพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต
(๔)ให้ความช่วยเหลือทางการเงินแก่สหกรณ์เพื่อใช้ดําเนินงานภายใต้ขอบเขตวัตถุประสงค์ในการจัดตั้งสหกรณ์
การให้ความช่วยเหลือทางการเงินตามความในวรรคหนึ่ง (๑) (ข) (ค) และ (ง) รวมทั้งการดําเนินการตามความในวรรคหนึ่ง (๒) (๓) และ (๔) ให้กระทําได้เท่าที่กําหนดในกฎกระทรวง”
เนื่องจาก ธกส. เป็น ‘ธนาคาร’ การให้ความช่วยเหลือเกษตรกรตามมาตรา 9 จึงต้องกระทำโดยการให้กู้ยืมเงิน และ ธกส. ย่อมไม่มีอำนาจหน้าที่ที่จะทำตัวเป็นเครื่องมือแก่รัฐบาลสำหรับแจกเงินดิจิทัลซึ่งไม่ใช่กิจกรรมด้านการธนาคาร
ส่วนกรณีถ้าหากรัฐบาลจะขอให้ ธกส. ให้เงินกู้แก่เกษตรกรไปก่อน โดยรัฐบาลจะแจกเงินดิจิทัลไปให้ล้างหนี้ให้แก่เกษตรกรภายหลังรายละ 10,000 บาท นั้น ก็จะฝ่าฝืนขอบวัตถุประสงค์ข้างต้น เพราะ ธกส. จะไม่ได้พิจารณาการให้กู้ยืมเงินบนพื้นฐานของการทำเกษตรกรรม แต่จะเป็นการพิจารณาการให้กู้ยืมเงินบนพื้นฐานของเงินที่จะได้รับจากดิจิทัลวอลเล็ตเป็นสำคัญ อันอาจจะเข้าข่ายเป็นการรับใช้รัฐบาลกระทำนิติกรรมอำพราง
ด่านที่สาม ซูเปอร์แอป
กลไกควบคุมดิจิทัลวอลเล็ตมีเพียงสองลักษณะ
ทางที่หนึ่ง คือใช้บล็อกเชนซึ่งทำให้เป็นเงินดิจิทัล หรือ
ทางที่สอง คือไม่ใช้บล็อกเชนซึ่งเป็นเงินโอนในระบบอิเล็กทรอนิกส์ปัจจุบันเหมือนอย่างแอป ‘เป๋าตัง’ กรณีนี้เป็นเงินธรรมดาไม่เป็นเงินดิจิทัล
ผมไม่ทราบว่าซูเปอร์แอป เข้าลักษณะเป็นทางที่หนึ่งซึ่งใช้บล็อกเชน หรือแท้จริงเป็นทางที่สองที่ไม่ใช้บล็อกเชน คือเป็นเพียงการสร้างแอปใหม่ เพื่อทำให้ประชาชนโอนเงินในระบบปัจจุบันของสถาบันการเงินได้สะดวกขึ้น แต่เป็นเงินธรรมดาไม่เป็นเงินดิจิทัล
กรณีไม่ใช้บล็อกเชน จะไม่ตรงปก
เนื่องจากพรรคเพื่อไทยหาเสียงไว้จะจ่ายเป็นเงินดิจิทัล คือเป็นทางที่หนึ่งซึ่งใช้บล็อกเชน เพื่อให้มีสรรพคุณในการยกระดับประเทศไทยเข้าสู่เศรษฐกิจดิจิทัล
ดังนั้น ถ้าซูเปอร์แอปไม่ได้ใช้บล็อกเชน ซึ่งไม่เข้าข่ายเป็นเงินดิจิทัล ก็จะไม่ตรงปก อาจผิดกฎหมายเลือกตั้ง
กรณีใช้บล็อกเชน จะเป็นเงินตรา
กรณีถ้าซูเปอร์แอปใช้บล็อกเชน ก็จะมีเนื้อหาทางเศรษฐกิจเป็นคริปโทเคอเรนซี ซึ่งจะเข้าข่ายเป็นเงินตราอย่างหนึ่งแน่นอน ซึ่งถ้าไม่ขออนุญาตผ่านธนาคารแห่งประเทศไทยก็จะผิดกฎหมาย
ทั้งหมดนายธีระชัย จึงมองว่า แจกเงินดิจิทัลล่ม ยังมีความเสี่ยงไปได้สูง
